Inzicht in het alcohol-afhankelijkheidssyndroom

Leestijd: 7 min. 

In deze blog leggen we vandaag uit wat het alcohol-afhankelijkheidssyndroom (Alcohol Dependence Syndrome, ADS) is. We laten zien dat het meer is dan alleen ‘te veel drinken’. We beschrijven hoe een hogere tolerantie, sterke drang naar alcohol, ontwenningsverschijnselen en moeite met stoppen allemaal met elkaar samenhangen. Bovendien bespreken wij ook de mentale en sociale gevolgen. De blog belicht evidencebased behandelopties, waaronder ondersteuning bij ontwenningsverschijnselen, Cognitieve Gedragstherapie (CGT),  Motiverende Gespreksvoering (MI), groepstherapie en gezinstherapie. De Beste Beslissing onderleiding van Michael Niclaus is dé plek met een empathische, gepersonaliseerde aanpak die duizenden Vlamingen al heeft geholpen om een gezonder en gelukkiger leven zonder alcohol op te bouwen.

Wat is alcohol-afhankelijkheidssyndroom?

Het alcohol-afhankelijkheidssyndroom is alcoholgebruik waarbij iemand niet meer zonder alcohol kan. Dit betekent dat de persoon lichamelijk en geestelijk afhankelijk wordt van alcohol. 

De belangrijkste kenmerken zijn:

• Je hebt steeds mee nodig om hetzelfde effect te voelen.
• Je hebt vaker zin om te drinken.
• Je voelt je slecht als je stopt met alcohol.

Dit problematisch alcoholgebruik kan variëren van af en toe veel drinken (bingedrinken) tot ernstige verslaving. Bij bingedrinken probeert men in korte tijd heel veel alcohol om snel dronken te worden. Voor mannen is dat 5 of meer glazen en voor vrouwen 4 of meer binnen twee uur.

Chronische aard en terugkerende karakter

Het alcohol-afhankelijkheidssyndroom wordt gezien als een chronische, terugkerende aandoening die te maken heeft met je lichaam, gevoelens en omgeving. Hersendelen die betrokken zijn bij beloning en motivatie raken verstoord, waardoor de drang naar alcohol toeneemt en het relatieve vermogen tot zelfcontrole afneemt. Dit verklaart waarom sommige mensen na jaren van onthouding terugvallen bij stress of emoties.

Oorzaken en onderling verbonden symptomen

Het alcohol-afhankelijkheidssyndroom ontstaat niet door één enkele factor, maar door de wisselwerking van genetische aanleg, omgevingsfactoren en individueel stressmanagement. Hieronder de belangrijkste componenten:

• Verhoogde tolerantie
  Door herhaald alcoholgebruik is het lichaam gewend geraakt aan de stof, waardoor steeds meer nodig is om hetzelfde effect te bereiken. Michael vergelijkt dit met een radiovolume dat steeds harder moet om de muziek te horen.

• Intense cravings (verlangens)
  Net zoals mensen hunkeren naar chocola, ervaren mensen met het alcohol-afhankelijkheidssyndroom een onuitstaanbare drang naar alcohol, vaak getriggerd door routines of emoties.

• Ontwenningsverschijnselen
  Bij langdurig en frequent drinken leidt het abrupt stoppen tot symptomen als tremoren, misselijkheid, zweten en angst. In ernstige gevallen kunnen hallucinaties en delirium tremens (ontwenningsverschijnsel) optreden, meestal 2 – 5 dagen na het laatste glas.

• Verlies van controle
  Ondanks voornemens om te minderen of te stoppen, faalt iemand met het alcohol-afhankelijkheidssyndroom herhaaldelijk, en gaat hij of zij door met drinken ondanks negatieve consequenties.

• Blijven drinken bij negatieve gevolgen
  Zelfs wanneer relaties, werk of gezondheid eronder lijden, blijft de afhankelijkheid de overhand houden.

Michael gebruikt de metafoor van een spinnenweb:

“Elk symptoom lijkt los, maar vormt samen een onzichtbare val waaruit de cliënt alleen met hulp losraakt.”

Signalen van alcoholproblemen: Verschil tussen misbruik en afhankelijkheid

Alcoholmisbruik

• Bingedrinken met risicovolle patronen.
• Gevolgd door spijt of schuld, maar zonder fysieke ontwenningsverschijnselen.

Afhankelijkheid

• Onvermogen om te stoppen, ontwenningsverschijnselen en sterke cravings.
• Continuering ondanks pijnlijke consequenties.

Gevolgen van alcoholafhankelijkheid

Het alcohol-afhankelijkheidssyndroom slaat hard toe op lichaam, geest en relaties.

Lichamelijke gevolgen

• Leverproblemen: Meer dan 9 op de 10 mensen die lang drinken krijgen leververvetting. Bij 3 op de 10 wordt de schade ernstiger, zoals een leverontsteking of levercirrose.
• Hartproblemen: Alcohol kan zorgen voor een lage bloedsuiker, een verzwakt hart en hartritmestoornissen. Dit verhoogt de kans op hartfalen.
• Hersenschade (Neurologische schade): Alcohol tast de hersenen aan, wat kan leiden tot geheugenverlies en moeite met denken en concentreren.
• Kanker: De kans op kanker in de mond, slokdarm, lever en borsten is groter bij veel alcoholgebruik.

Mentale gevolgen

• Depressie en angst: Alcohol werkt als depressivum en verstoort neurotransmitters, wat leidt tot blijvende somberheid en paniek.
• Psychotische symptomen: Hallucinaties en wanen kunnen optreden, vooral bij ontwenningsverschijnselen.
• Zelfmoordrisico: Mensen met alcohol-afhankelijkheidssyndroom hebben een geschat levenslang zelfmoordrisico van 7%.

Sociale en maatschappelijke gevolgen

• Verkeersongevallen en wettelijke problemen: Onder invloed van alcohol rijden leidt tot boetes, gevangenisstraffen en ontwrichting van het dagelijks leven.
• Relatieproblemen: Geweld, echtscheiding en verlies van vrienden zijn schering en inslag. Bij ongeveer 26 – 43% van de geweldsincidenten speelt alcohol een grote rol.
• Financiële lasten: Duurzame afhankelijkheid vreet aan budget en carrière, wat kan leiden tot werkloosheid en schulden.

Behandelmogelijkheden

Bij het alcohol-afhankelijkheidssyndroom is een integrale aanpak nodig. Michaël vergelijkt het met een orkest: therapie en sociaal vangnet spelen samen de symfonie van herstel.

1. Psychologische therapieën
   • Cognitieve Gedragstherapie (CGT): Meer dan de helft van de verslaafden profiteert van CGT om disfunctionele gedachten en gedragingen te doorbreken.
   • Motiverende Gespreksvoering (MI): Versterkt de bereidheid tot verandering via empathisch luisteren en doelgerichte vragen.
   • Groepstherapie: Biedt erkenning, steun en rolmodellen binnen een veilige omgeving.
   • Gezinstherapie (systeemtherapie): Pakt het hele netwerk rond de cliënt aan, wat terugval voorkomt en familiale relaties herstelt.
2. Gepersonaliseerde zorg en terugvalpreventie
   Na de intensieve fase blijft nazorg heel belangrijk. Hulpgroepen en herstelprogramma’s kunnen helpen om terugval te voorkomen, waarbij oude gevoelens en gedragingen weer kunnen terugkomen, zelfs als iemand is gestopt met drinken.
3. Praktische toegang tot hulp
   Je kunt starten bij je huisarts of rechtstreeks contact opnemen met gespecialiseerde centra zoals De Beste Beslissing. Michael Niclaus, dé alcoholcoach van Vlaanderen, biedt 1-op-1 coaching, events en lezingen aan, afgestemd op jouw unieke behoeften.

De Beste Beslissing: De aanpak van Michaël Niclaus

Michaël Niclaus (°1985) stopte zelf in 2011 met drinken en bouwde sindsdien een methodiek uit die duizenden Vlamingen hielp. Zijn kracht ligt in de combinatie van evidencebased behandelingen en een warme, empathische benadering. Hij gebruikt persoonlijke anekdotes, humor en praktische tools zoals dagelijkse reflectieoefeningen. “Juist door kwetsbaarheid te tonen, ontstaat echte verandering,” zegt hij graag.

Antwoord op jouw vragen over het alcohol-afhankelijkheidssyndroom (FAQ)

Wat is het verschil tussen alcoholmisbruik en alcoholafhankelijkheid?
Alcoholmisbruik kenmerkt zich door incidenteel risicovol drinken (bingedrinken), zonder fysieke onthoudingsverschijnselen. Alcoholafhankelijkheid omvat naast risicovol gebruik ook een fysieke en psychische afhankelijkheid met cravings en ontwenningssymptomen

Welke vroege signalen duiden op alcoholafhankelijkheid?
Verhoogde tolerantie, sterke verlangens, ontwenningsverschijnselen bij minder drinken en drinken ondanks negatieve gevolgen zijn sleutelindicatoren.

Hoe werken ontwenningsverschijnselen en hoe ernstig kunnen ze zijn?
Ontwenningsverschijnselen kunnen variëren van tremoren, misselijkheid en angst tot ernstige hallucinaties en delirium tremens. Ze zijn levensbedreigend zonder medische begeleiding.

Welke behandelingen zijn het effectiefst bij het alcohol-afhankelijkheidssyndroom?
Een combinatie van Cognitieve Gedragstherapie, Motiverende Gespreksvoering, groepstherapie en gezinstherapie blijkt het effectiefst.

Hoe kan ik vrijblijvend hulp vragen bij De Beste Beslissing?
Je kunt via het contactformulier een vrijblijvend kennismakingsgesprek aanvragen of rechtstreeks mailen naar info@debestebeslissing.be

Van inzicht naar actie: Jouw pad naar herstel

Het alcohol-afhankelijkheidssyndroom is een complexe, levensbedreigende aandoening die lichaam, geest en relaties aantast. Gelukkig bestaan er duurzame behandelmethoden die psychologisch en sociaal georiënteerd zijn. De aanpak van De Beste Beslissing onder leiding van alcoholcoach Michaël Niclaus biedt een mensgerichte, gepersonaliseerde route naar herstel. Wil je de eerste stap zetten naar een leven zonder alcohol of heb je bij een dierbare al signalen opgemerkt die duiden op alcoholafhankelijkheid? Bij De Beste Beslissing staat Michaël Niclaus paraat om je te ondersteunen met deskundige alcohol coaching, zodat je weer de regie over je leven kunt terugwinnen.

Neem vandaag nog de eerste stap naar een gezonder, gelukkiger en nuchter leven. 

Bel nu voor een vrijblijvend adviesgesprek en ontdek hoe De Beste Beslissing je kan helpen. Met de juiste steun en begeleiding is herstel mogelijk!

Deze blogpost is bedoeld als informatieve gids voor wie zich wil verdiepen in de risico’s en signalen van alcoholafhankelijkheid en de noodzaak van professionele ondersteuning. Door beproefde methodieken te combineren met persoonlijke ervaring, biedt De Beste Beslissing een helpende hand die aansluit bij jouw unieke situatie. Als je meer wilt weten over alcoholisme, blijf dan onze blogs volgen en deel deze waardevolle informatie met je vrienden en familie. Blijf geïnformeerd en blijf veilig.